Kwaliteit van leven
Artrose kan ervoor zorgen dat het leven van een mensen met artrose verandert. Het is
mogelijk dat dingen die vroeger wel gewoon gedaan konden worden, nu niet meer vanzelf
gaan. De invloed van artrose op het dagelijks leven is niet bij iedereen hetzelfde. Het is
afhankelijk van de ernst van de klachten. De mate waarin de patiënt klachten en beperkingen
heeft, lijkt af te hangen van de leeftijd, de locatie van het aangedane gewricht, de
radiologische ernst, de aanwezige co-morbiditeit, pijn, psychosociale factoren, depressie,
spierzwakte, slechte algehele conditie, overgewicht, gebrek aan beweging, lage inschatting
van eigen mogelijkheden (self-efficacy) en de lage sociaal economische status.
Voor alle mensen met artrose geldt dat artrose nog niet kan worden genezen. Vaak worden
de klachten langzaam erger. Veel mensen met artrose gaan uit angst voor pijn minder
bewegen, waardoor de conditie verslechtert en de spierkracht achteruitgaat. Afname van de
spierkracht kan resulteren in een vermindering van de stabiliteit, waardoor opnieuw pijn kan
ontstaan en de patiënt nog minder gaat bewegen. Dagelijkse activiteiten zoals lopen, fietsen
en boodschappen doen kosten steeds meer moeite. Door het vermijden van bewegen
kunnen mensen in een sociaal isolement komen wat kan leiden tot neerslachtigheid en een
versterking van de inactiviteit.
Behandeling
De behandeling van mensen met artrose leidt niet tot herstel van het kraakbeen, maar heeft
ten doel verdere afname van het kraakbeen, pijn en stijfheid te verminderen. Er zijn
medicijnen die gebruikt kunnen worden om pijn en stijfheid tijdelijk te verminderen, zodat het
gewricht beter gebruikt kan worden. Ook zijn er medicijnen om eventuele ontstekingen in het
gewricht af te remmen.
Naast het gebruik van medicijnen is goede voeding en voldoende beweging noodzakelijk.
Overgewicht is namelijk een belangrijke oorzaak van artrose. Een diëtist kan een rol spelen
bij het aanleren van een gezond voedingspatroon. Bewegingstherapie is belangrijk om
verdere achteruitgang van kraakbeen tegen te gaan, om gewrichten soepel te houden en
om spierkracht en coördinatie te behouden. Daarnaast leidt bewegen tot verbetering van het
aërobe duuruithoudingsvermogen, een verlaging van het lichaamsgewicht en een positief
welbevinden.
Effecten van beweegprogramma’s
De langetermijneffecten van regelmatig bewegen bij artrose zijn:
• In stand houden of vergroten van de mobiliteit van (aangedane) gewrichten.
• Verminderen van de pijnklachten.
• Vergroten van het (lokale) spieruithoudingsvermogen.
• Vergroten van het lichamelijk prestatievermogen.
• Verbeteren van de kraakbeenvoeding.
• Verminderen van het vetpercentage en daarmee een gunstig effect op het
lichaamsgewicht.
• Gunstig effect op de bloeddruk.
• Verminderen van het risico op hart- en vaatziekten.
• Verminderen van de concentratie van vetten in het bloed (zoals cholesterol).
• Afname van beperkingen.
• Vergroten van de stabiliteit van (aangedane) gewrichten.
• Verbeteren van de balans van de cliënt.
• Verbeteren van de coördinatie van (aangedane) gewrichten.
• Verbeteren van de houding van de cliënt.
• Verbeteren van het psychosociaal functioneren (algemeen welbevinden, stress,
kwaliteit van leven en fitheidgevoel).
• Vergroten van de botdichtheid.
In diverse studies is onderzoek gedaan naar het effect van bewegingsprogramma’s bij
mensen met artrose. In een recent rapport van de Gezondheidsraad (2003) over
oefentherapie is op basis van drie literatuurstudies geconcludeerd dat oefentherapie,
opgebouwd uit kracht-, strekkings- en functionele oefeningen, op korte termijn (< 3 maanden)
effectief is bij patiënten met artrose van de knie ten opzichte van geen behandeling. Er zijn
positieve effecten gevonden ten aanzien van pijn, de uitkomstmaten betreffende
geobserveerde en gerapporteerde beperkingen en een positieve ervaring van oefentherapie
door de patiënt. In dezelfde studie werd op basis van één Randomised Control Trial (RCT)
geconcludeerd dat oefentherapie bij heupartrose mogelijk effectief is. De Gezondheidsraad
baseert zijn advies met betrekking tot de effecten van oefentherapie bij heupartrose slechts
op deze studie. Er werden geen andere artikelen gebruikt voor deze conclusie.
De literatuurstudies geven verder aan dat de langetermijneffecten van oefentherapie bij
patiënten met artrose van de heup en knie nog onduidelijk zijn. Er kan, door de diversiteit
van de onderzochte oefenprogramma’s, nog geen uitspraak gedaan worden over het meest
effectieve oefenprogramma.
Uit effectonderzoek is gebleken dat de beweegprogramma’s (ontwikkeld door TNO Preventie
en Gezondheid) ‘Omgaan met artrose van de knie en de heup’ en de cursus ‘Hup met de
Heup’ voldoende effectief zijn bevonden. De cursus ‘Omgaan met artrose van de knie en de
heup’ beïnvloedde de klachten van de deelnemers positief. De draaglijkheid van de pijn nam
toe, men vergaarde meer kennis over artrose en het vertrouwen om op de juiste manier om
te gaan met artrose steeg. Daarnaast nam de kracht van de bovenbeenspieren en ook de
beweeglijkheid van de knieën toe. De ervaring van de deelnemers met de cursus was
positief te noemen. De cursus ‘Hup met de Heup’ gaf positieve resultaten op de mate van
pijn en de gevolgen daarvan voor het doen van dagelijkse activiteiten. Ook werd er een
gunstig effect gevonden op de hoeveelheid lichaamsbeweging buiten het programma.
In recent onderzoek van Heuts e.a. (2005) is op lange termijn (21 maanden) een positief
effect gevonden op de mate van zelfmanagement en de mate van functioneren van
artrosepatiënten na het volgen van een programma. Het effect op patiënten met artrose van
de knie was significant, in tegenstelling met het effect op patiënten met artrose van de heup.
Kosten en kostenbesparing van de gezondheidszorg
Eén van de meest voorkomende aandoeningen bij ouderen zijn klachten aan het
bewegingsapparaat, waarbij artrose het vaakst voorkomt. Door toenemende vergrijzing zal
het percentage mensen met artrose toenemen. Dit leidt tot hogere kosten in de
gezondheidszorg, en tot economische schade door ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid.
De totale kosten van mensen met artrose bedroeg in 1999 ruim 300 miljoen euro per jaar.
Driekwart van de kosten betreft curatieve somatische zorg, 16 % verpleging en verzorging
van mensen met artrose, 5 % beheer van zorgverzekeringen en 4 % betreft medicatie en
hulpmiddelen. Bij toename van het aantal mensen met artrose zullen deze kosten verder
stijgen. Onderzoek heeft aangetoond dat bewegen positief effect heeft op de algehele
gezondheid, pijn en dagelijks functioneren bij mensen met artrose. Dit leidt tot besparing op
medische behandeling en ziekteverzuim. |
|
Welkom
Dry Needling
